بررسی آثار کوتاه مدت و بلندمدت دیازینون بر فعالیت کولین استرازی در بافت های صدف بزرگ آب شیرین (anodonta cygnea, linnaeus, 1758)

دیازینون یکی از پرمصرف ترین آفت کش های ارگانوفسفره است. صدف بزرگ آب شیرین (anodonta cygnea) را، به سبب سکونت نسبتاً دائمی در کانال های زهاب کشاورزی، می توان شاخصی مناسب در مناطق آلوده به این نوع از آلاینده ها در نظر گرفت. در این تحقیق، فعالیت استیل کولین استراز بافت های این جانور در مواجهه با غلظت ها گوناگون دیازینون (صفر، 1، 7، 15، 19، 23 میلی گرم بر لیتر)، با تکیه بر آثار کوتاه مدت (روز اول تا چهارم) و بلند مدت (روز هفتم تا بیست و یکم) این سم، با هم مقایسه شد و فعالیت آنزیمی به روش المن با دستگاه الایزا ارزیابی شد. نتایج حاکی از این بود که اختلاف معنی داری بین سطوح فعالیت آنزیم کولین استراز بافت های صدف درغلظت های گوناگون دیازینون و زمان های مواجهه با این سم وجود داشت. فعالیت ویژۀ این آنزیم در عضلۀ جمع کننده، ماهیچۀ پا، غدۀ گوارشی و درنهایت آبشش به ترتیب با مقادیر 285/27، 923/16، 792/2 و 914/1 نانومول استیل تیوکولین استرازشده در دقیقه بر میلی گرم پروتئین ثبت شد. در برنامه های پایش محیط زیست می توان از بافت های ماهیچۀ پا و ماهیچۀ جمع کننده، هم چون یک شاخص کولین استرازی پس از مواجهۀ این جانور با سم دیازینون، به منظور ارزیابی خطرهای زیست محیطی این آفت کش، استفاده کرد. با وجود این، بافت آبشش از میان چهار بافت مورد مطالعه، یگانه بافتی بود که برای تشخیص اثرهای غلظت های کم این سم (1 میلی گرم بر لیتر) بر فعالیت کولین استراز مناسب بود.